Τι είναι η σπονδυλόλυση;
Η σπονδυλόλυση είναι ένα οστικό έλλειμμα ή κάταγμα σε ένα σπόνδυλο. Αφορά κυρίως στους σπονδύλους της κατώτερης οσφυϊκής μοίρας, δηλαδή χαμηλά στη μέση μας. Το σημείο του σπονδύλου που πάσχει είναι “ο ισθμός” του σπονδύλου. Πρόκειται για ένα πολύ σημαντικό τμήμα του σπονδύλου για τη σταθερότητα της σπονδυλικής στήλης. Εμφανίζεται κυρίως στην εφηβική και παιδική ηλικία. Συχνότερη είναι σε αθλητές αυτών των ηλικιών που συμμετέχουν σε αθλήματα που απαιτούν συνεχόμενες εκτάσεις και στροφές της μέσης. Χαρακτηριστικά τέτοια αθλήματα είναι η ενόργανη, ποδόσφαιρο ή άρση βαρών.
Τι συμπτώματα εμφανίζει η σπονδυλόλυση;
Ο χαρακτηριστικός ασθενής είναι ένας έφηβος αθλητής υψηλών επιδόσεων με πολλές προπονήσεις την εβδομάδα, που παραπονιέται για πόνο στη μέση μετά ή και κατά τη διάρκεια της προπόνησης.
Τα συμπτώματα μπορεί να είναι:
Πόνος: εντοπίζεται χαμηλά στη μέση, συνήθως βελτιώνεται με την ξεκούραση και επανέρχεται με την προπόνηση. Σπάνια αντανακλά στα πόδια. Επιδεινώνεται δε με την έκταση της μέσης και τις στροφές.
Δυσκαμψία: Μειωμένη ελαστικότητα της μέσης με δυσκολία στο σκύψιμο ή την έκταση
Μυϊκή ανισορροπία: Πολύ συχνά παρατηρείται σε αυτούς τους ασθενείς να έχουν βραχύς οπίσθιους μηριαίους μύες και να δυσκολεύονται να σκύψουν με τεντωμένα γόνατα.
Ισχιαλγία: Αν και αρκετά σπάνιο, μπορεί να συνυπάρχει και πόνος κατά μήκος του ποδιού ή και των δύο ποδιών που να οφείλεται σε πίεση του νεύρου στην περιοχή της βλάβης.
Αίτια που οδηγούν στη σπονδυλόλυση
Για να δημιουργηθεί η σπονδυλόλυση σήμερα πιστεύουμε ότι πρέπει να συνυπάρχουν δύο παράγοντες.
-
- Γενετική προδιάθεση. Που σημαίνει ότι σε κάποιους εφήβους το κόκκαλο στην περιοχή του ισθμού δεν έχει διαμορφωθεί τέλεια και δημιουργεί ένα ευαίσθητο σημείο που είναι πιο εύκολο να σπάσει.
- Επαναλαμβανόμενα φορτία στην περιοχή. Στο ευαίσθητο αυτό σημείο του σπονδύλου, όταν ασκούνται επαναλαμβανόμενα φορτία κατά την προπόνηση, τελικά δημιουργούν τη σπονδυλόλυση.
- Πολύ σπάνια μπορεί να δημιουργηθεί η παθολογία αυτή και από έναν ισχυρό τραυματισμό της μέσης του ασθενούς μας- άσχετα από αθλήματα.
Πως γίνεται η διάγνωση της σπονδυλόλυσης
Ένας έμπειρος χειρουργός σπονδυλικής στήλης μπορεί να υποψιαστεί την πάθηση αυτή ήδη από το ιστορικό. Από τον τύπο του πόνου, αλλά και τον χαρακτηριστικό ασθενή που είναι ένας αθλητής ή αθλήτρια υψηλών επιδόσεων στην εφηβική ηλικία με πόνο που χειροτερεύει στην προπόνηση.
Φυσικά η κλινική εξέταση στο ιατρείο είναι πάρα πολύ σημαντική. Και για να διαγνώσουμε την πάθηση, αλλά και για να διαπιστώσουμε αν συνυπάρχει κάποια πίεση σε νεύρο. Εναλλακτικά μπορεί έτσι να εντοπισθεί κάποια άλλη παθολογία που προκαλεί αντίστοιχα πόνο στη μέση.
Τέλος η απεικόνιση είναι απαραίτητη για την επιβεβαίωση της διάγνωσης. Συνήθως προτιμάται η μαγνητική τομογραφία, γιατί και μπορούμε να δούμε τη λύση εύκολα και δεν έχει ακτινοβολία για το παιδί. Σε κάποιες περιπτώσεις όμως είναι απαραίτητη και η αξονική τομογραφία. Παρά την ακτινοβολία μας παρέχει πολύτιμες πληροφορίες για τη σπονδυλόλυση και την επιλογή της κατάλληλης θεραπείας.
Θεραπεία για σπονδυλόλυση
Η θεραπεία της σπονδυλόλυσης έχει στόχο την αντιμετώπιση του πόνου, την προστασία της σταθερότητας της σπονδυλικής στήλης, την πώρωση του κατάγματος και την προστασία από περαιτέρω τραυματισμούς.
Η αρχική αντιμετώπιση είναι πάντα συντηρητική και συνήθως αυτή είναι αρκετή και δε χρειάζονται χειρουργικές παρεμβάσεις, παρά μόνο σε σπάνιες περιπτώσεις.
Τα θεραπευτικά μέτρα περιλαμβάνουν
-
- Αποχή από τις προπονήσεις. Αρχικά είναι σίγουρο ότι πρέπει να σταματήσουν τα φορτία στην περιοχή του κατάγματος. Έτσι συστήνεται αποχή από αθλητικές δραστηριότητες και αποφυγή κινήσεων που προκαλούν πόνο- κυρίως ακραία έκταση και στροφές του κορμού.
- Φυσικοθεραπεία. Ο φυσικοθεραπευτής μπορεί να βοηθήσει και στη μείωση του πόνου με ειδικά μηχανήματα, αλλά το πιο σημαντικό είναι να επικεντρωθεί στην ενδυνάμωση των μυών του κορμού, τη βελτίωση της ελαστικότητας και ισορροπίας των μυών και την αποκατάσταση της σωστής στάσης του σώματος. Είναι λοιπόν το πιο σημαντικό κομμάτι της φυσικοθεραπείας οι ασκήσεις που πρέπει να κάνει ο ασθενής υπό την επίβλεψη του φυσικοθεραπευτή.
- Διαχείριση του πόνου. Τα παυσίπονα φάρμακα είναι σημαντικά ειδικά στην αρχή για να μειωθεί ο πόνος και να μπορέσει ο ασθενής να κάνει τις απαραίτητες ασκήσεις ενδυνάμωσης. Υπάρχουν περιπτώσεις που ο πόνος επιμένει παρά τα κοινά παυσίπονα. Τότε, μπορούμε να κάνουμε και ειδικές κατευθυνόμενες ακτινοσκοπικά εγχύσεις για την αντιμετώπιση του πόνου.
- Νάρθηκας. Σε συγκεκριμένες περιπτώσεις ένας νάρθηκας μπορεί να βοηθήσει και στη βελτίωση των συμπτωμάτων και στην προστασία της σπονδυλικής στήλης.
Σπονδυλόλυση και χειρουργείο
Η χειρουργική θεραπεία συστήνεται μόνο σε δύο περιπτώσεις. Πρώτον, εάν τα υπόλοιπα μέσα αποτύχουν και τα συμπτώματα συνεχίζονται πάνω από 6 μήνες. Δεύτερον, εάν υπάρχει εξέλιξη της σπονδυλόλυσης σε σπονδυλολίσθηση, που όμως είναι διαφορετική παθολογία πλέον.
Οι νέες τεχνολογίες που διαθέτουμε στο κέντρο μας και οι εμπειρία μας, μας δίνει τη δυνατότητα να αντιμετωπίσουμε χειρουργικά τη σπονδυλόλυση. Κάνοντας χειρουργεία ελάχιστης παρεμβατικότητας εξασφαλίζουμε τη διατήρηση της λειτουργικότητας της σπονδυλικής στήλης τις περισσότερες φορές. Στόχος είναι η σταθεροποίηση του κατάγματος και η πώρωση αυτού, χωρίς σπονδυλοδεσία και αυτό το πετυχαίνουμε σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις.
Σπάνια, σε περιπτώσεις πιο απαιτητικές χρειάζεται να γίνει σπονδυλοδεσία και πάλι όμως με μεθόδους ελάχιστης παρεμβατικότητας και πολύ καλά αποτελέσματα.
Πρόληψη
Παρόλο που είναι πολύ δύσκολο να πούμε ότι μπορούμε να προστατέψουμε όλους τους αθλητές μας από τη σπονδυλόλυση, είναι όμως σημαντικό να ξέρουμε πώς μπορούμε να μειώσουμε τη πιθανότητα ένας έφηβος αθλητής να πάθει σπονδυλόλυση.
Σωστή προπόνηση. Σωστή τεχνική στο κάθε άθλημα είναι κεφαλαιώδους σημασίας για την προστασία της σπονδυλικής στήλης. Επίσης το σωστό ζέσταμα και η αποθεραπεία πριν και μετά από κάθε προπόνηση βοηθούν στην πρόληψη τραυματισμών.
Ευλυγισία και ισορροπία των μυών. Οι διατάσεις και η καλή ενδυνάμωση των μυών παρέχουν και ελαστικότητα και προστασία της σπονδυλικής στήλης εξισορροπώντας τις δυνάμεις καταπόνησης που ασκούνται στα οστά μας.
Συμπερασματικά η σπονδυλόλυση είναι μία σχετικά συχνή αιτία πόνου στη μέση σε νεαρούς αθλητές. Ακριβώς επειδή οι αθλητές αυτοί είναι στην αρχή της καριέρας τους είναι πολύ σημαντικό να προλάβουμε νωρίς την παθολογία αυτή. Τη θεραπεύσουμε αποκαθιστώντας την εμβιομηχανική της σπονδυλικής στήλης, ώστε τα παιδιά μας να φτάσουν όσο ψηλά μπορούν στο άθλημά τους.
Η πρώιμη διάγνωση και θεραπεία από εξειδικευμένο προσωπικό είναι η λύση σε αυτό το πρόβλημα. Εάν υποψιάζεστε ότι πάσχετε από σπονδυλόλυση ή κάποια άλλη ορθοπεδική πάθηση, μην διστάσετε να επικοινωνήσετε με έμπειρους ειδικούς του χώρου.